องค์ประกอบของดนตรีไทย

องค์ประกอบของดนตรีไทย

     1.เสียงของดนตรีไทย      

     ประกอบด้วยระดับเสียง 7 เสียง แต่ละเสียงมีช่วงห่างเท่ากันทุกเสียง  เสียงดนตรีไทย แต่ละเสียงเรียกชื่อแตกต่างกันไป ในดนตรีไทยเรียกระดับเสียงว่า "ทาง"

     2.จังหวะของดนตรีไทย

     จังหวะ มีความหมายถึง มาตราส่วนของระบบดนตรี ที่ดำเนินไปในช่วงของการบรรเลงเพลงอย่างสม่ำเสมอ เป็นตัวกำหนดให้ผู้บรรเลง จะต้องใช้เป็นหลักในการบรรเลงเพลง 

     จังหวะของดนตรีไทย จำแนกได้เป็น 3 ประเภทคือ

     1.จังหวะสามัญ หมายถึงจังหวะทั่วไปที่นักดนตรียึดเป็นหลักสำคัญ ในการบรรเลงและขับร้อง โดยในวงดนตรีจะมี 3 ระดับคือ

     - จังหวะช้า ใช้กับเพลงที่มีอัตราจังหวะ สามชั้น

     - จังหวะปานกลาง ใช้กับเพลงที่มีอัตราจังหวะ สองชั้น

     - จังหวะช้า ใช้กับเพลงที่มีอัตราจังหวะ ชั้นเดียว

     2.จังหวะฉิ่ง หมายถึง จังหวะที่ใช้ฉิ่งเป็นหลักในการตี โดยปกติจังหวะฉิ่งจะตี "ฉิ่ง...ฉับ" สลับกันไปตลอดทั้งเพลง แต่จะมีเพลงบางประเภทตีเฉพาะ "ฉิ่ง" ตลอดเพลง บางเพลงตี "ฉิ่ง ฉิ่ง ฉับ" ตลอดทั้งเพลง หรืออาจจะตีแบบอื่นๆ ก็ได้ จังหวะฉิ่งที่นักฟังเพลงจะใช้เป็นแนวในการพิจารณาว่า ช่วงใดเป็นอัตราจังหวะ สามชั้น สองชั้น หรือชั้นเดียวก็ได้ เพราะฉิ่งจะตีเพลงสามชั้น ให้มีช่วงห่างตามอัตราจังหวะของเพลง หรือตีเร็วกระชั้นจังหวะ ในเพลงชั้นเดียว

     3.ทำนองดนตรีไทย

     ทำนองดนตรีไทย คือ ลักษณะทำนองเพลง ที่มีเสียงสูงๆ ต่ำๆ สั้นๆ ยาวๆ สลับคละเคล้ากันไป ตามจินตนาการของคีตกวีที่ประพันธ์บทเพลง ซึ่งลักษณะดังกล่าวนี้ เหมือนกันทุกชาติภาษา จะมีความแตกต่างกันตรง ลักษณะประจำชาติ ที่มีพื้นฐานทางสังคม วัฒนธรรม ไม่เหมือนกัน

     1.ทำนองการร้อง เป็นทำนองที่ประดิษฐ์เอื้อนไปตามทำนองบรรเลงของเครื่องดนตรี และมีบทร้องซึ่งเป็นบทร้อยกรอง ทำนองทางร้องคลอเคล้าไปกับทำนองทางรับ หรือ ร้องอิสระได้ การร้องนี้ต้องถือทำนองเป็นสำคัญ 

     2.ทำนองการบรรเลง หรือ การรับ เป็นการบรรเลงของเครื่องดนตรีในวงดนตรี ซึ่งคีตกวีแต่งทำนองไว้สำหรับบรรเลง ทำนองหลักเรียกลูกฆ้อง "Basic Melody" เดิมนิยมแต่งจากลูกฆ้องของฆ้องวงใหญ่ และแปรทางเป็นทางของเครื่องดนตรีชนิดต่างๆ ดนตรีไทยนิยมบรรเลงเพลง ในแต่ละท่อน 2 ครั้งซ้ำกัน ภายหลังได้มีการแต่งทำนองเพิ่ม ใช้บรรเลงในเที่ยวที่สอง แตกต่างไปจากเที่ยวแรก เรียกว่า "ทางเปลี่ยน"

     4.การประสานเสียง

     หมายถึง การทำเสียงดนตรีพร้อมกัน 2 เสียง พร้อมกันเป็นคู่ขนาน หรือ เลื่อมล้ำกันตามลีลาเพลงก็ได้ 

     1.การประสานเสียงในเครื่องดนตรีเดียวกัน เครื่องดนตรีบางชนิด สามารถบรรเลงสอดเสียง พร้อมกันได้ โดยเฉพาะทำเสียงขั้นคู่ (คู่2 คู่3 คู่4 คู่5 คู่6 และ คู่7)

     2.การประสานเสียงระหว่างเครื่องดนตรี คือ การบรรเลงดนตรีด้วยเครื่องดนตรีต่างชนิดกัน สุ้มเสียงและความรู้สึกของเครื่องดนตรีเหล่านั้น ก็ออกมาไม่เหมือนกัน แม้ว่าจะบรรเลงเหมือนกันก็ตาม

     3.การประสานเสียงโดยการทำทาง  การแปรทำนองหลักคือ ลูกฆ้อง "Basic Melody" ให้เป็นทำนองของเครื่องดนตรีแต่ละชนิด เรียกว่า "การทำทาง" ทางของเครื่องดนตรี (ทำนอง) แต่ละชนิดไม่เหมือนกัน ดังนั้นเมื่อบรรเลงเป็นวง เครื่องดนตรีต่างเครื่อง  ก็จะบรรเลงตามทางหรือทำนองของตน โดยถือทำนองหลักเป็นสำคัญของการบรรเลง

                                                                ที่มา http://www.2.udru.ac.th